VERHALEN, LEGENDEN EN SAGE OP DE CAMINO, deel 5

03 RIDDER ROELAND EN DE SLAG BIJ RONCEVALLES
Wie via de Alto Ibañeta de Pyreneeën overtrekt van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Roncevalles kan onmogelijk aan de sage van ridder Roeland ontkomen.
Na een jarenlange strijd van Karel de Grote met zijn troepen tegen de Saracenen (Noord-Arabieren/Moslims), is Karel op terugtocht naar huis. In de achterhoede hebben zijn troepen rugdekking van zijn neef ridder Roeland, een heldhaftig strijder. Maar door verraad van Karel 's vazal Ganelón zijn de Saracenen in het voordeel. Door een list maken ze vele slachtoffers onder de manschappen van ridder Roeland. Tot op het allerlaatste moment weigert Roeland versterking op te roepen door op zijn hoorn ,,Olifant’’ te blazen. Maar zijn blazen is te laat en zijn leger wordt in de pan gehakt. Omdat Roeland niet wil dat zijn zwaard Durandal in handen van de vijand valt, wil hij het kapotslaan op de rots, maar de rots splijt in tweeën. Dan legt de stervende Roeland zich met zijn lichaam op het zwaard neer. In het jaar 809 sterft ridder Roeland.
Het is Einhard, werkzaam aan het hof van Karel de Grote, die in 829 het verhaal van ridder Roeland aldus in zijn kroniek optekent. "Want toen het leger voort marcheerde in een lange, uitgerekte rij wat door de ligging van het land en de nauwe bergpas vereist was, hadden de Basken op een bergkam een hinderlaag gelegd. Daar leende zich die plaats heel goed voor vanwege de dichte bossen die daar op zijn ontoegankelijkst waren. Zij stormden naar beneden de vallei in, gingen een gevecht aan met de achterhoede die de bagagewagens moest beschermen en doodden allen tot de laatste man. Toen ze vervolgens de bagage geplunderd hadden, verspreidden ze zich ijlings naar alle kanten, gedekt door de invallende duisternis. Bij dit wapenfeit waren de Basken in het voordeel door hun veel lichtere wapens en de gesteldheid van de plek waar de strijd werd uitgevochten. Door de zware wapens die de Franken droegen en door hun ongunstige positie vormden zij geen partij voor de Basken. In die slag sneuvelden Eggihard, de koninklijke tafelmeester; Anshelm, de paltsgraaf; Roeland, de heer van de Bretonse Mark, en met hen vele anderen. Die daad kon ter plaatse niet gewroken worden, omdat de vijanden die haar hadden uitgevoerd, zich zo goed hadden verspreid dat niemand ook maar het flauwste vermoeden had waar ze te zoeken.
In het ,,Roelandlied’’ leven de heldendaden van ridder Roeland voort. Waarvan hier het eerste couplet:
Roeland! Roeland! Blaas je horen.
Grijpt het onbesmette staal.
Bliksem met je Durendal.
't Oude Godsrijk gaat verloren!
Roeland! Roeland! op 't geschal van je hoorn staan wij pal.