André Witlox
06 HET KRUIS VAN VILLAMAYOR MONJARDIN
In de negende eeuw staat in Villamayor een burcht op de spitse heuvel: het kasteel van Don Esteban de Deyo.Voor de veldslag op de Moren verschijnt aan de koning een schitterend kruisbeeld. Hij neemt het in bezit maar verstopt het omdat hij vreest dat het gestolen zal worden –precies op een plek waar vele eeuwen later een herder met zijn schapen voorbij komt. Eén van de geiten blijft stokstijf staan bij een struik. Omdat de herder bang is dat er een roofdier in de struik verscholen zit, werpt hij met zijn slinger er een grote steen naar toe . Dan ziet de herder het schitterende kruisbeeld liggen dat echter door de steen zwaar is beschadigd. In tranen roept de herder uit: ,, Ach, dat God mijn arm verlamd had voordat ik de steen wierp’’. En prompt daarop gaat zijn rechterarm slap hangen. Het kruisbeeld wordt naar het kasteel gebracht, maar de volgende morgen blijkt het kruisbeeld verdwenen en zich weer de plaats onder de struik te bevinden. Voor de ridder is dit het teken dat daar een kerk moet worden gebouwd en zo gebeurt het ook.
In de Andreaskerk in Villamayor Monjardin bevindt zich nog steeds een processiekruis, zwaar met zilver beslagen.
07 DE TXORI IN PUENTA LA REINA
Txori of Chori is in Baskenland een klein geel vogeltje.
Het was omstreeks het jaar 1834, ten tijde van de eerste Carlisten oorlog dat een grote groep inwoners van Puenta la Reina zich verzameld had bij het kapelletje op de Romaanse brug waarin het beeld van de Heilige Maagd Maria van Le Puy stond. Hier zagen zij een wonderlijk schouwspel. Een klein vogeltje vloog af en aan om water in zijn snaveltje uit de Rio Arga te scheppen om vervolgens met dat water en zijn vleugeltjes het beeld van de Madonna af te stoffen. Een graaf, die als legeraanvoerder met zijn troepen bij Puenta la Reina was gelegerd, dreef de spot met de bewondering van de dorpsbewoners. Vervolgens kwaad geworden om de beledigingen die de dorpsbewoners hem naar het hoofd slingerden, voerde hij een schijnvertoning op door zijn manschappen hun kanonnen te laten donderen. Toen hij dan ook twee weken later bij de rotsen van San Fausto werd verslagen door de troepen van Zumalacárregui en door de Traditionalisten werd gefusilleerd, waren de inwoners van Puente la Reina het erover eens dat dit zijn verdiende straf was, omdat hij de spot had gedreven met hun geliefde txori.
08 DE HAAN EN HEN IN SANTO DOMINGO DE LA CALZADA
Dit is een van de vreemde verhalen die op de pelgrimsweg ontstonden, welke ik aantrof in Santo Domingo de la Calzada en later in 2009 op de Portugese caminho in Barcelos. Het verhaal zou van oorsprong uit Toulouse stammen en verschillende varianten kennen.
Een Duits echtpaar pelgrimeert samen met hun zoon naar Compostela. Tijdens het overnachten echter in de herberg, wil de zoon niet op de avances van de knappe herbergiersdochter ingaan. Uit boosheid laat ze de jongen van diefstal verdenken. Hij wordt veroordeeld en opgehangen. Verdrietig pelgrimeren zijn ouders naar Compostela en wanneer zij op hun terugweg weer in Santo Domingo de la Calzada komen, treffen ze hun zoon levend hangend in de strop. De heilige Jacobus heeft de strop al die tijd open gehouden, zodat de jongen niet is gestikt. Vol blijdschap gaan ze dit wonder melden aan de bisschop, die juist aan tafel zit te eten en gebraden haan en hen op zijn bord heeft. Geïrriteerd snauwt hij de ouders toe: “alleen wanneer deze haan en hen van mijn bord vliegen, zal ik jullie geloven”. En prompt vliegen de haan en de hen weg. Sindsdien heeft de kathedraal van Santo Domingo de la Calzada een kooi, met daarin een levende haan en hen. Die iedere week worden gewisseld.
