Tentoonstelling Pelgrims

Onderweg naar Santiago de Compostela (15 oktober 2011-26 februari 2012)

Alles achter je laten om duizenden kilometers af te reizen naar een heilige plek. Een tocht vol ontberingen, een grote kans zelfs dat je het er niet levend vanaf brengt. Miljoenen mensen uit heel Europa reisden sinds de elfde eeuw te voet of te paard over de Camino de Santiago naar Santiago de Compostela, een stad in het uiterste noordwesten van Spanje. In hun voetsporen arriveren nog jaarlijks ruim honderdduizend pelgrims bij de kathedraal om het graf van apostel Jacobus de Meerdere te bezoeken. Wat bezielt hen? De motieven zijn veranderd, maar de ontberingen op fysiek en geestelijk gebied zijn vaak hetzelfde.


De tentoonstelling
De intrigerende verhalen van historische en hedendaagse pelgrims vormden de kern van de tentoonstelling Pelgrims. Onderweg naar Santiago de Compostela. De expositie belichtte thematisch en chronologisch de vele facetten van het pelgrimeren. Welke voorbereidingen moeten pelgrims treffen, hoe reizen ze, wat maken zij mee onderweg, waar overnachten en eten zij? Bovendien liet de tentoonstelling zien dat pelgrimeren een eeuwenoude traditie kent die de grenzen van religies overstijgt en hen met elkaar verbindt. Niet alleen christenen maken vanaf de oorsprong van hun religie bedevaarten, ook islamieten, hindoes, en boeddhisten pelgrimeren.

In de voetsporen van
De tentoonstelling was opgezet als pelgrimstocht, waarbij de bezoeker letterlijk en figuurlijk in de voetsporen trad van de pelgrim. Net als voor een echte pelgrimstocht bereidde de bezoeker zich grondig voor. Hij bepaalde zijn route, printe zijn pelgrimspas uit, trok de juiste schoenen aan en stelde zichzelf een aantal vragen. Waarom zou hij een pelgrimstocht maken, wat wil hij achter zich laten? In het museum liet de bezoeker zijn pelgrimspas stempelen. Op de tentoonstelling volgde hij de pelgrims vanaf het bepalen van een einddoel, de voorbereidingen en het op pad gaan tot aan het eindpunt Santiago. De bezoeker achterhaalde hun beweegredenen en luisterde naar hun belevenissen en inzichten. Hij reisde mee langs prachtige steden, kerken en andere krachtplekken en door de overweldigende natuur. Onderweg ontmoette hij de heilige Jacobus en zijn legendarische levensverhaal en maakte hij kennis met (on)bekende historische en hedendaagse pelgrims.

Als pelgrim naar huis
Al zijn zintuigen werden geprikkeld en de bezoeker werd aangezet tot reflectie en bezinning. Op verschillende punten kon hij zijn paspoort stempelen, uitrusten in de refugio (herberg), een moment stilzitten om na te denken, overweldigd worden door kunst en cultuur en andere pelgrims ontmoeten. Het genootschap zorgde voor de aanwezigheid van gastpelgrims die bezoekers vanuit hun eigen ervaring vertelden over het pelgrimeren. Voor de pelgrim was een bezoek aan de tentoonstelling een reis der herkenning. De ‘gewone’ bezoeker betrad de tentoonstelling als nieuwsgierige bezoeker en keert naar huis als pelgrim. Hij heeft ervaren hoe het is om te pelgrimeren.

Vaste opstelling
De tentoonstelling sloot op 26 februari 2012 de deuren. Ook na de expositie toont Museum Catharijneconvent in de vaste opstelling een ruime selectie objecten die aansluiten bij het thema pelgrimeren. Denk bijvoorbeeld aan heiligenbeelden met relieken die werden vereerd in bedevaartsoorden, pelgrimstekens en portretten van pelgrims. Kijk hier voor een selectie uit de rijke en gevarieerde opstelling van het museum.