Het mysterie van de naastenliefde

Een evolutionair-sociologische benadering

Hoe is het te verklaren dat mensen kostbare offers brengen voor het welzijn van anderen of voor abstracte idealen? Hoe kan het dat religies en ideologieën die zulk gedrag voorschrijven zich zo succesvol hebben verbreid? Het sociologisch functionalisme en de rationele keuzebenadering zijn overtuigende antwoorden op deze vragen schuldig gebleven. Wat kan een evolutionair-sociologisch perspectief bijdragen aan de verklaring van altruïsme en van zijn rol in de moraalvoorschriften van de grote religies en politieke ideologieën?

In het artikel 'Het mysterie van de naastenliefde' (2006) geeft Ruud Koopmans een aanzet tot zo’n evolutionair-sociologisch perspectief, toegepast op altruïsme. Dat betekent dat hij verder kijkt dan de onmiddellijke oorzaken. Hij onderzoekt wat het nut is van altruïstisch gedrag:wat voor functie heeft het en voor wie of wat? Er blijken meerdere vormen van altruïsme te zijn die elk hun eigen evolutionaire verklaring hebben. De auteur begint met verwantschapsaltruïsme, dat van genetische oorsprong is, dan bespreekt hij wederkerige en groepsgerichte vormen van altruïsme waarbij culturele evolutie een belangrijkere rol speelt, om ten slotte uit te komen bij de noot die het moeilijkste te kraken is, namelijk het onbaatzuchtige altruïsme zonder aanzien des persoons waar de naastenliefde een voorbeeld van is. Onder aan deze pagina kun je het artikel downloaden.

Prof. Dr. Ruud Koopmans (Uithoorn, 1961) is sinds november 2013 als Professor of Sociology and Migration Research, verbonden aan de Humboldt-Universität in Berlijn.

Alle rechten voorbehouden